Η "Κερένια Κούκλα" του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου πρωτοδημοσιεύτηκε το 1908 στην εφημερίδα Νέον Άστυ, σε συνέχειες και εκδόθηκε το 1911, μετά το θάνατο του συγγραφέα. Χαρακτηρίστηκε από τον ίδιο "αθηναϊκό μυθιστόρημα" και από τους κριτικούς "ποιητική πεζογραφία" ή ρεαλιστικό μυθιστόρημα, στο οποίο «δίνεται η ζωή φτωχών βιοπαλαιστών». Όπως είναι γνωστό ο συγγραφέας θεωρείται από τους κυριότερους εκπροσώπους του αισθητισμού στην Ελλάδα. Αυτός ο "εστέτ και ωραιολόγος" στην Εισαγωγή της Κερένιας κούκλας αναγγέλλει τις αρχές πάνω στις οποίες χτίζει το έργο του: "Εσείς που θα διαβάσετε αυτή την ιστορία θα σκεφθείτε ίσως πως με περισσότερην υποταγή κ’ ευγνωμοσύνη πρέπει να ζήσομε τη θλίψη της ζωής που μας έδωσε η Μοίρα. Αχ," Ο Κωνσταντίνος Χρηστομάνος χρησιμοποιεί τον τόπο, το χρόνο και κάποιους διαλόγους, ως ρεαλιστική επίφαση διάκρισης του υποκειμενικού από το αντικειμενικό- τα κύρια πρόσωπα όμως κινούνται μέσα και έξω από την πραγματικότητα, "φάσματα ονείρου και υποβολής". Η ρευστότητα χαρακτηρίζει το πλαίσιο μέσα στο οποίο διαγράφεται η ζωή αλλά και ο ψυχισμός των γυναικείων προσώπων, της Βιργινίας και της Λιόλιας οι οποίες ενώ στην αρχή φαίνεται να έχουν διακριτή ταυτότητα, βαθμιαία συγχωνεύονται. Παράλληλα και ο τίτλος του έργου παραπέμπει στο διπλό, δηλώνοντας ταυτόχρονα το υποκείμενο και το αντικείμενο. Ο Νίκος και Βιργινία Ρώτα, ένα νιόπαντρο ζευγάρι, ζουν στου Φιλοπάππου μέσα σε μια ατμόσφαιρα ιδιαίτερα πνιγηρή. Η Βεργινία αποτελεί το κεντρικό πρόσωπο του έργου και η δική της μοίρα καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη μοίρα όσων σχετίζονται μαζί της. Η εικοσιπεντάχρονη γυναίκα φαίνεται να υποφέρει από μια μυστική αρρώστια που μέρα με τη μέρα την εξουθενώνει. Ο αφηγητής δείχνει τη συμπάθεια και τον οίκτο του για τη νεαρή γυναίκα.